HISTORIE ZAPAMIĘTANE - PROGRAM HISTORII MÓWIONEJ

"HISTORIE ZAPAMIĘTANE" - MUZEALNY PROGRAM HISTORII MÓWIONEJ

Z początkiem września muzeum rozpoczęło realizację nowego programu "HISTORIE ZAPAMIĘTANE" - rejestrowanie w formie audio i wideo ustnych relacji dotyczących określonych wydarzeń historycznych. Powstaje w ten sposób opowieść zawierająca unikalne wspomnienia i doświadczenia z życia człowieka w określonym miejscu i czasie. Te zarejestrowane relacje - choć ukazują subiektywne, przywołane z pamięci świadectwo przeszłości - są niezwykle ciekawym źródłem do badań nad historią społeczną, historią codzienności, ważnym dokumentem przeszłości i elementem dziedzictwa kulturowego środowiska lokalnego.
Historia "opowiadana" (oral history) ma tradycje sięgające początków ludzkości. To właśnie z opowiadań snutych przez starszych rodów czy klanów, układano później całe dzieje poszczególnych ludów. Ten sposób przekazu historycznego przetrwał w róznych formach do czasów obecnych. Badacze społeczni, w tym historycy, zaczęli nagrywać wywiady przede wszystkim ze "zwykłymi ludźmi" z różnych warstw społecznych i różnych regionów, także z przedstawicielami rozmaitych "mniejszości". Proces ten ma już swoją historię i bogatą literaturę. Rozwijają się także liczne archiwa historii mówionej.

W perspektywie historycznej relacje "historii mówionej" traktowane są jako dodatkowe, uzupełniające, podrzędne wobec pisanych, ale niezwykle ciekawe źródło historyczne. Sięga się po nie szczególnie w badaniach nad historią społeczną, historią codzienności. Bardzo ważnym aspektem w wykorzystywaniu historii mówionej w badaniach historycznych jest kwestia ludzkiej pamięci. Historia mówiona jest przecież przywołaniem w teraźniejszości zapisanego w pamięci świadectwa przeszłości. Osoba, która zapamiętała pewne wydarzenia jako dziecko, będzie opowiadała o nich z perspektywy dziecka itp. W relacjach nie szuka się odpowiedzi na pytanie "jak było naprawdę", lecz zwraca się uwagę co i jak jest przez rozmówców pamiętane i opowiadane, jak to oceniają, jaki sens przypisują przywoływanym przez siebie wydarzeniom. Tak przeanalizowana historia mówiona może stać się źródłem do badań inetrdyscyplinarnych - historycznych, socjologicznych, antropologicznych czy kulturowych. I mimo pewnych niedoskonałości zarejestrowane relacje są ważnym dokumentem przeszłości, nie mniej znaczącym niż fotografie czy pisane materiały archiwalne, znaczącym elementem kulturalnego dziedzictwa regionu.